حسنات و سیئات
یکی از انواع حسنه این است که انسان میتواند از اموال و فرزندان خود، باقیات صالحات بسازد، اما قرآن ثواب «باقیات صالحات» را از مال و ثروت و فرزند بهتر میداند. البته فرزند خوب و اساساً فرزند، جزء باقیات انسان است؛ چه سیئاتش و چه صالحاتش. آثار و شاگردان انسان نیز، جزء باقیات انسان هستند. اینطور نیست که وقتی انسان مُرد، نامه عملش بسته و قفل شود و دیگر هیچ خیر و شری برایش نباشد. او وقتی می میرد، نامه عملش کاملاً باز است و از طریق فرزندانش یا نتیجه ی کارهایی که انجام داده، به او خیر و شر می رسد. از یک کتاب و تولید اقتصادی خوب یا بد گرفته تا فسادی که در یک جایی پایه گذاری کرده. این بحث به نقش و تأثیر اعمال خیر و شرّ در صعود و سقوط انسان پرداخته است و به ما کمک میکند تا در انتخابها، ارتباطات و رفتارهای خود دقت بیشتری کنیم.
